Per un article de Clamenç Pech titolat "Orrors lexicalas", Era Setmana deth 17/06 que's haseva eth reclam deth document internet de J. Ubaud. Aqueste article qu'era totun hera mensh critic sus Calandreta ; era cibla designata qu'era mes que mes Panoccitan.
Aquesta setmana Calandreta qu'a heit passar un dret de responsa en corrier deths lectors pera votz de dus responsables pedagogics. E ben ne son pas contents !
Que comença per ua urpata aths universitaris :
D'en primier, per nosautres, la bona novela de l'article, es l'anoncia de la sortida del diccionari ortografic. (reverta plan lo paradoxe de l'occitan : avem d'universitats, mas pas encar de diccionaris ortografics !)
Maniera de diser qu'eth universitaris occitans ne foten pas arren
Que raperan ara seguita que son eths emplegadors de Na Ubaud. (Pas segur que dure
)
i que raperan que l'an tostemps arremerciata per tot ço qu'a heit ta Calandreta (mes pas aqueste cop totun
)
i que disen que'us haso gai que l'avossen causita com mairia dera cola de purmera annada (en mes qu'ei donc ua ingrata
)
Que contunhan en disent que ne poden pas leishar passar contra-vertats, que n'an pas arren a veder dab Panoc, qu'a Aprene n'ensenhan pas era distancia maximau entre er occitan i eth frances.
Ço qui m'a agradat sustot qu'ei quan essajan de justificar er emplec de Paissel-ajudaire :
Paissel-ajudaire es pas un tutor.
Paissel-ajudaire es un "titol" : remplaça pas d'autres noms, designa una realitat novela e desconeguda abans, ven en mai
A aqueste punt jo qu'eri mort d'arrider
. En feit quan entras a Calandreta qu'es aspirat ena quatau dimension
Era seguita n'ei pas trop mau tanpoc :
devem inventar de mots novels per nomenar de realitats novelas,
Estonant : quin hen eras audas luengas ta existir shens er equivalent de "Paissel-ajudaire" ?
e mancam crudelament d'una instancia reconeguda de regulacion de la lenga. (De fait, la bastison de l'Aporloc es per nosautres un grand esper.)
si ei ta validar invencions com aquestas, valere mielher que n'espelisse pas...
Ademai, pensam qu'es far escorna a la cultura paisana tradicionala de creire que los occitanofones del poble utilizavan los mots tecnics e o lo vocabulari de mestier sonque dins un sens concret, e qu'ignoravan l'abstraccion...
Jo, per ço qui sei dera luenga, qu'ei justament qu'eth vocabulari concret guarda un sens concret i qu'eth sens figurat d'un mot frances qu'ei pres en carca era mager part deth temps per un aude mot, eth quau ei sovent d'alhors un latinisme ; per'mor ço qui semblan desbrombar aqueths dus responsables pedagogics qu'ei qu'er occitan esto era purmera luenga a recuelher er eritatge latin, que sia en domeni deth dret o deras sciencias.
Es tot lo contrari : lo Tresaur do Felibrige mostra de longa que los
termis concrets an sempre de senses derivats, imatjats, simbolics...
Arrens n'a dit que sus ua medisha arraditz latina non i podeva pas aver termes de sens concrets i d'audes de sens abstreit.
qu'un "paissel" sia un "ajudaire" (e pas sonque un baston per l'ortolalha...)
que passi sus eth solecisme...
es un emplec neologic qu'es ja contengut dins las virtualitats de la lenga tradicionala
Un : avossen auprit un diccionari etimologic qu'averen sabut qu'eth mot "tutor" en latin puish en frances com en occitan, era emplegat ta designar ua persona qui ajuda, i que n'ei pas que dens un dusau temps qu'en frances vieno a designar metaforicament eth baston qui ajuda ua planta ta possar dret. En balhant un sens figurat ath mot "paissel" que van donc ar encontre deth sens dera luenga i crean ua sorta de gallicisme ipercorrect dera part inversa. (be sei qu'ei complicat mes que'm compreni
)
Dus : era "cultura paisana tradicionala" n'a pas arren a har aquiu dehens. Non i a pas besonh d'ave'i recors quan dispausam despuish er atge miejancer d'ua luenga sapienta eritata deth latin
Tres : "las virtualitats de la lenga tradicionala" : aço qu'ei beroi
. Que permet de justificar totas eras invencions.
l'occitan, coma l'angles, e a la diferenia del frances estandard, a justament lo gost, e la tissa, e fargar d'abstrach amb ço concret, e de simbolic amb ço material
frasa ufanosa qui non vou pas diser arren
En resumit, qu'establirei un parallele entre aquesta responsa de Calandreta i era conferencia de premsa d'Escalette i Evra
: que va ar encontre der objectiu visat i finaument vira aiga ath molin de monde com J. Ubaud...
Qu'ahorteishi Calandreta quei er'escaduta mager der occitanisme, mes que n'i a dehens qui deveren leishar de fumar era moqueta.