Lo lemosin segon Roux

Bonjorn,

Coma vivi en Corrèsa, mas que coneissi pas res o gaireben al dialecte lemosin, soi a legir la Grammaire limousine de J. Roux e ai besonh d'explicacions sus dos ponches :
- ditz que l'a dèu sempre ésser prononciada [a], jamai [o], quitament en finala ; e mai recomanda fortament de defugir la prononciacion [o] ;
- ditz tanben que la s sona pas a la fin dels mots, levat davant una vocala iniciala, mas que se pòt prononciar, segon la volontat del locutor, dins "las" (ex. : las causas); de mai, indica mai d'un grop s + consonanta que la s s'i prononcia clarament, alara qu'ai sempre legit que la s davant consonanta se prononciava pas en lemosin.

Doncas, una question : çò que ditz Roux és verai per cèrts dialectes, o és particularament puriste e normatiu ?

Planmercés.

Es pas particularament puriste e normatiu, enfin me sembla pas, mas era un pauc lo prumier dins son registre, donc fau tanben lo legir emb 'quela indulgencia. Lo mielhs quo es de completar emb daus tabalhs recents, mai apregondits, emb una armonizacion que pren en compte tots los parlars : un autre Ros, Joan (Rebeirac), lo Lavalada, lo JL Lévêque (e son trabalh a Novelum/IEO 24).

-Un grop s+consonanta se pòt dire en lemosin. I a pas de rason que se puescha pas dire, d'alhors. Un exemple conegut, quo es "esperar". Pòt voler dire "attendre" ou "espérer". Per far la distinccion dins lo sens, Joan Ros avia dich, mas a mitat per rire, per çò que i a pas de fondament istoric, que podem imaginar de prononciar "espéra" per "espérer" e "eypéra" per "attendre". En lemosin, tot es possible au niveu de las realizacions. Efectivament, la "s" finala se prononcia jamai, mas sabem totjorn qu'i es, la disem quand i a besonh de far una liason. Apres, se prononcia pas, se vocalisa (en "yeu", ai pas l'API desolat), o se laissa s/ss/sh/ch, que te sabe mai...

-Per lo [a] dich [o], quo me sembla gròs que Ros aia dich 'quò. Per io lo [a] es totjorn prononciat [a] dins lo grope "as", mas pertot en defòra e en pausicion atòna, serà un [o] mai o mens dubèrt. Bon, apres, coma totjorn, i a de las excepcions, los parlars en "è" dau nontrones per exemple.

Podrias benleu tornar prener l'endrech ente ditz 'quò per que pueschem t'ajudar mielhs a comprener ?

Ai trapat aquò a la pagina 3 de la Grammaire limousine, 6ème série, n°196 (4ème trimestre 2010).
Escriu : "A, a, sonne plein toujours et partout. […] - L'ignorance a échangé presque partout l'a des ancêtres contre un o […] qui a déformé la langue limousine au point de la rendre méconnaissable, sourde et lourde.[...]". Doncas, clarament, escriu pas que l'a se prononcia, mas que devrià sempre se prononciar [a], segon un usatge correch.
E a la fin de la pagina 26, menciona pas que los grops sc, sd, sp, sq e ditz que la s s'i prononcia sempre. Indica pas res sul grop st.
Per aquò, me demandavi se Roux avià volontat de normar e purificar lo lemosin contra l'usatge corrent, o se fasià referéncia a un parlar especific. Clini cap la primieira responsa, mas voldriái n'ésser segur, e tanben saber se malgrat tot, sas preconizacions rèstan valables.

Ai pas de responsa e sei sceptic.

Las doas responsas son per io possiblas : i a efectivament la possibilitat qu'aia vòugut tornar a una prononciacion "trobadoresca", coma lo fach qu'un parlar especific l'aia conservada, fin finala i a daus parlars ente "a" se prononcia totjorn "a".

Me vau entresenhar.

Se te pòt ajudar, Roux ajusta que "Certaines régions résistent à l'envahissement de l'o, ainsi le pays d'Argentat ; […]" (p.3).
Benlèu lo parlar d'Argentat èra mai conservador que los autres parlars lemosins ? Es encara verai uòi ?

Ai mas responsas !

Era efectivament normatiu. A 'gut una fascinacion a un moment per los trobadors, çò que fai qu'emplejava de las "z" pertot, a la fin dau mots, e que volia 'na normalizacion daus gropes "s+consonanta". Mas aqui, i a p'una justificacion dins l'emplec de la lenga, quitament a son espòca : quand veses que quitament en nòrd-lengadocian la "s" se prononcia casiment pas, vese pas, en segre l'evolucion perque seria estada prononciada en lemosin !
Donc aqui lo fau pas creire.

Per contra, dins lo "a", i a una justificacion. Quo es envisatjable que lo "a" sia demorat longtemps prononciat tau qu'es en lemosin, e que sa mudason en "o" sia recenta, benleu la resulta d'una evolucion suplementària, o d'una facilitat de la lenga parlada.
Ai fach lo test, ai 'vist que io prononçava pas forçadament "o" a chasque còp, pertant sei dau Peiregòrd, aqui ente avem tendencia a dire tot "o", coma en sarlades, e quitament ente quò se deuria pas justificar (dins los participes passats en "at" per exemple).

La tendencia "a" se pòt localizar, benleu mens uei que dau temps de Roux, mas i a una linha Corresa-Argentat, lo sud de la Corresa jusinca au Cantal, ente i a benleu enquera quauques vielhs que disen tot "a". En tot cas, fau saber que quo es possible.

Joseph Roux era lo prumier a se lançar dins la normalizacion de la grafia tala que la coneissem uei. A naturalament fach çò que vesem uei coma de las errors, dins sa volontat de simplificar la lenga e de tornar a una koiné linguistica medievala mai unica.
Fau gardar tot 'quò a l'esperit en lo legir.

Planmercés de tas responsas.
Quan aja acabat de legir Roux, aprigondirai amb los trabalhs mai recents que m'as indicats.
I a una iniciacion al lemosin dins mon vilatge al mes d'agost, que benlèu i irai, per ausir un parlar viu e modèrne.

Adiu Joan-Pere. Se me dises a qual endrech sès en Corresa, te pòdi cercar la prononciacion de qualques mots dins l'atlas lingüistic de la region. Aquò de permetrá de saure coma cal dire, sans dever te fiar a deus obratges normatius que t'ajudarán pas se vòles conéisser lo parlar del ranvèrs.

Adiu !

Pòdes visar lo Thesoc, que sintetiza daus atlas lingüistic : http://thesaurus.unice.fr/index.html
L'i pòdes cercahr lo vilatge mai pròpche de chas te per aver 'n'idéia de la pronociacion locala.

Per çò dau grope "s+consonanta" me sembla ben qu'en lemosin-bas la "s" es sonora. Co que confirmaria lo Thesoc.

Pòdes auvir maitot dau collectatge sus : http://colleccions.ieo-lemosin.org/ Te permetrà de d'abituar au biais de parlar lemosin.

Adiu Joan-Pere. Se me dises a qual endrech sès en Corresa, te pòdi cercar la prononciacion de qualques mots dins l'atlas lingüistic de la region.

Atal qu'és indicat, estau a Corrèsa.

Pòdes visar lo Thesoc, que sintetiza daus atlas lingüistic : http://thesaurus.unice.fr/index.html

Planmercés pel ligam.

Corrèsa, en Corrèsa, sus la Corrèsa !