Joan Ives Roier, Les Temps Passats

Que'vs deishi un parèth d'extràctes de l'arrecuelh de poesias de Joan Ives Roier; lo libe qu'amassa 151 quatòrcins, e lo bon de tot aquò b'ei que a maugrat de la fòrma fixa qu'emplega, Roier que s'escad en hicar en plaça ua naracion e ua raconta hòrta de la soa joenntut provençau, dab las pintruras formidablas d'un monton de personatges, e tot aquò dens ua lenga riquissima e de las imatgadas ! (los dus quatorcins que causói que tràctan de l'arcòl, òc-ben, mès los tèmis de l'arrecuelh que son plan mei largs...)

XXXVI
Lo Polita èra anat en çò dau perruquier
que li aviá tròp rasclat de pròchi la codena.
- Lo còu me coie, ditz mon Polita que rena.
- Fau vos passar d'arcòl, son gendre li faguet.
Quauquei minuta' après, Polita se'n tornet ;
sentiá lo pastagàs, mon amic, qu'entronava !
- Avètz begut, pepet ? - De la vida ! Jamai...
- Sentètz puei lo pastís, pasmens. Coma aquò vai ?
- Te dieu qu'ai ren begut. Me gonfles a la fin !
Siáu pron vièlh per sacher ce qu'ai dins lo topin...
- Bota, es pas un pecat : podètz ben me lo dire.
- Mai siás tu que m'a dich de me passar dessús
lo còu que ponhiá d'arcòl quauque peçuc.
Ei d'arcòl lo pastís, pasmens, coma que vire !...

XLVI
Èra curat de Lurs. Ai oblidat son nom.
Sabo que se passava un pauc avans la guèrra.
Se parlava pas 'ncar d'aquò de la Grand Tèrra
e lo pichon país gardava bòn renom.
Aqueu curat jamai refusava un canon;
lo vin ò lo pastís, l'aigardent ò la biera
podiatz li prepausar sense far de manieras:
quand èra per brindar, vos disiá pas de non.
Èra puei pas quauqu'un qu'en tres veires s'engrana.
N'auriam pas dich autant abàs dau cap de gara,
que lo curat amb eu veniá beure de vin.
Un jorn se l'i veguet una causa pron rara :
casqueta e baston roge en mai de la sotana,
fuguet lo capelan que fet partir lo tin...

Sabe pas s'ai lo dret de zo dire, enquera, mas qu'es mauaisit per io de ren dire...
Queu libre de Roier ven de ganhar lo Premi Jaufre Rudel (Javaloyès l'aviá ganhat l'an passat).
Los jurats an botat en avant lo fach que l'òbra es l'"òbra d'una vita", una "epopeia militanta e fòrta", "lo libre d'un poete emb una lenga richa e naturala, qu'es dins son element en poesia", una "cabussada dins l'esperit de l'autor, dins sas pensadas, sos engatjaments, per l'occitan, per l'omòsexualitat..."
Veiqui. Personalament, l'ai trobat formidable e lo conselhe a tot lo monde, emb tot parier un avertiment : i a quauques passatges un pauc "cruds", "verds"...
E pas d'a priori, io m'agrada pas dau tot los sonets (coma Ronsard los fasiá, per exemple) e la poesia en generau, mas 'qui, quò passa tot sol, e sei ben oblijat de reconeisser que Roier es un grand poete... Çò que me còsta ren, lo pense sincerament !

Roier es tamben un brave istorian dau pastis (pas lu pastis de charn, pas lu pastis de treflas -o de pompiras, pomas de terra que...), especialament dau pastis provençau de Forcauquier (lu pastis Bardoin per pas far de reclama...) ent'ai passat mas vacanças i'a doas setmanas...eu a escrich un libre sus l'istoria dau pastis en nauta-Provença, l'ai fuelhetat mas pas 'chaptat, folia chausir entre lu libre e 'na botelha... ma chausida fuguet reddament facha... mas 'quo semblava plan agradiu de legir... tamben crese que Roier fai de visitas istoricas de Forcauquier pendant l'estiu, malurosament ai pas 'gut lu temps de li participar...
enfin Roier a adaptat en provençau lu conte Jean des pierres dau breton Heliaz, conte dich e chantat per Renat Sette e Rogier Pasturel ( ), ne'n avia fach la critica 'qui per los que 'quo interessaria: http://taban.canalblog.com/archives/2007/06/13/5283987.html
per resumar, J-I Roier me sembla esser un plan brave tipe...

E per los que quo interessariá, fará una rencontra d'autor a Bordeu, aprentament lo 18 d'Octobre, a La Machine à Lire, à 18 H 30. Vos en tornarai parlar.

E reçaubrá son premi lo 15 d'Octobre, au Conselh Regionau (de las mans d'Alain Rousset, suspause...), dins l'encastre de l'Amassada, l'organisacion de la region Aquitánia en favor de la lenga e de la cultura occitana. Veiqui.

Un "Up" tà'vs tornar diser que lo 15 d'octobe a l'ostau de region d'Aquitania a Bordèu serà la remisa deu prémi Jaufre Rudel.