OCCITANIA !! Forum
Vous souhaitez réagir à ce message ? Créez un compte en quelques clics ou connectez-vous pour continuer.
OCCITANIA !! Forum

Le Deal du moment : -28%
Précommande : Smartphone Google Pixel 8a 5G ...
Voir le deal
389 €

Vous n'êtes pas connecté. Connectez-vous ou enregistrez-vous

L'abat Richard

Aller en bas  Message [Page 1 sur 1]

1L'abat Richard Empty L'abat Richard Mer 6 Juin 2012 - 8:33

clafotis

clafotis
Occitan Warrior
Occitan Warrior

Après lu Mazin, que conhí pas dins la bona tireta, après lu Chèze, veiquí 'n autre grand de la literatura populara lemosina.
Me desfende de tròp jutjar la gent daus sègles passats emb los uelhs dau jorn d’aüei. Per parlar nonmàs de las fablas, ‘las semblan ‘fetivament un pauc pus brutas que las de l’autre grand escrivan lemosin d’aqueu temps, l’abat Foucaud. La linga es beleu mens trabalhada, ‘la sembla mens sabanta maitot. Las nhòrlas persentadas son gaire totas finas, afè, veiquí un pitit texte de persentaci' :


François Richard nasquet a Lemòtges lu 29 de decembre de 1733. Pertent dès sa jounessa, son gost per l’estudí e per la poësia lu fagueten destriar demest sos condisciples.

Destinat a far lu curat, intret au grand seminarí de Lemòtges, e fuguet ordonat pestre lu 20 dau mes de mai de 1758. Siguet per la sega vicarí a Roussac (1759), a Veyrac (1761) e a Saint-Jean-Ligoure (1775).

Ne’n fuguet entau d’aici que sas coneissenças, sa conducha, sas qualitats de cur e d’esprit siguessen reconeguda per sos pairs e fagueten de se lu regent dau collegí d’Eymoutiers, quò que lumet ‘na lum que jamai pus viguetem desempuei.

De 1778 a 1790, se balhet a l’enviblada de la poësia, e es d’aqueu temps que sas peças las melhoras, que quauqu’unas son d’enquera dins las memòrias de tots la gent de gost. Los eveniments malaürós (NDR : lu texte data de 1899) que chamgeten la faça de la França, tòrneten veire l’abat Richard a Lemòtges, ‘queu-quí daisset s’eschapar de sa pluma lesta de las peças frilas 4, quauques compliments, màs ‘quelas peças fan eisir las sufranças de l’autor daus temps revolucionarís, las de sas infirmitats e de son atge grand.

Pestre insermentat, fuguet empreisonat jurt’en 1795, puèi de noveu ne’n 1796 d’aici 1797. Ne’n octòbre d’aquela annada, la municipalitat consignet dins lurs meijons proprís tots los pestres vielhs o infirmes. L’abat Richard balhet de las repetici’s de latin màs l’atge e las infirmitats li permetián pas de beucòp trabalhat.

La Societat d’Agricultura de Lemòtges li votet daus marcejaments per aver remplaçat per de las chançons engenhosas, las platitudas rusticas que ‘musavan nòstres paísans. Li balhet ‘na medalha d’aur au mes de mai de 1809, e lu convidet d’amassar dins un libre sas poësias.

La mòrt lu susprenguet a Lemòtges, dins un estat de pauvretat grand, lu 14 d’aost de 1814.

__________
Veiquí aura un texte desvelator de l’eime lemosin, beleu un pauc machiste :

Lou crubidour

Quan î parlen de notro lingo
Coumo d’un grô vilen jargouei,
M’ei eivi que sente n’eipingo
Que me piquo per lou dorei ;
Que quio d’oqui que m’en fissouno
N’o d’autro rosou de mau fâ
Que quelo d’ètre ‘no persouno
Que n’o pâ de po de poufâ (NDR : pofar de rire, s’espofidar.)
A ! Me diro cauquo modamo
Poungudo de treî quatre jour,
E que n’o mâ channia de gamo
Deipei que l’o channia d’otour ;
« Fi do potouei, l’i sai countrario !
- Tan piei per voû, voû fosei mau :
Quan quelo lingo ei necessario
Per parlâ coumo un vilojau
Que voû nurî, que voû sustento,
Que voû ser si qu’ei un oubriei ;
Voû troubâ lo votro plosento,
Quel ome penso tou poriei
Dessur so lingo paternelo
Doun o troubo loû termeî boû,
Tan que qu’ei ‘no chauso nouvelo
Per se de parlâ coumo voû.
Un piti fa que francimando
Li porei un triste doctour ;
Qu’o li fase cauquo domando,
L’autro d’obor chercho un beu tour
O cauqu’esprecî finiolado
Qu’ofenso lo francho varta ;
O l’enten, lo gorjo bodado,
Sei n’en coumprenei lo meita.
Vivo lo lingo limousino
Per esprimâ loû sentimen !
Quan î me tuorian, l’ei pû fino
Mai pû pleno d’agreomen.
Risei bien : lo n’ei pâ tan viaudo :
L’ei vrai filio do leti,
E qu’ei sur quelo vilojaudo
Que lou françei fuguet bâti.
En lejissen moussur Locoumbo,
Lâ Voriocî de Gautier,
Touto votro prevenci toumbo :
Tan piei per voû si voû sei tan entier.
Per me, lo trobe lo pû francho.
Lo s’esprimo coumo l’un vô ;
Lo ne vai pâ de brancho en brancho
Per cherchâ tou ce que li fau.
Io m’en vau counta n’autro liarno ;
- Mâ coumen ? – Toujour en potouei,
Quî metan moû ver dî lo marno,
S’î ne lour fan pâ de plosei.
Souven, quan mo plumo loû traço,
Rise tou soû coumo un eicervela.
Qu’un critiquour lour fase lo grimaço,
Dî lou momen io sirai counsola. »

Un crubidour de plosento figuro,
Que n’èro pâ un eibeiti,
Reporava lo cuberturo
De lo meijou d’un cure limousi.
Quel ome, cauquâ vê, en disen so pensado,
Recreavo un momen un poren do cure,
Que s’eîbotio, l’aprei-dinado,
A lou fâ joquetâ tou coumo un sansoune.
Quelo sepo d’oubrieî n’ei pâ tout-o-fe soto :
Lo se charmo en trouban caucu per l’omusâ.
I sinen do toba, î leven lour culoto,
Per poudei ‘vei lou ten de se pôsâ.
Or quio poren èro un ome d’eiglieijo,
Que ne l’i sufrio pâ d’eicar.
Un jour qu’î vian parla de pruno e de sireijo,
De ce que lour ofrio l’ozar,
Lâ fennâ toumben soû lour coupo.
Lou crubidour ne lâ eiparnie pâ.
« O n’in i o, di l’oba, caucunâ dî lo troupo
Que loû omeî ne valen pâ.
- A ! Moussur, repar-t-eu, qui parlo d’uno femno
Parlo d’un cor mau trobolia.
D’uno vacho que toujour penno,
D’un pelotou qu’ei toû brôlia,
D’un meichan diable que trocasso
L’ome meimo lou pû pocien,
E qui de noû fai lo leu-passo
Mogra notre rosounomen…
- Paubro ! Disse l’oba, si lour moliço ei talo
Per elâ m’en vau prejâ Di. »
O tenio lo vio de l’eichalo
Per deicendre remplî so sento obligoci.
« Ne fosei pâ, moussur, li credo lo monobro ;
Vâu tan s’onâ coueijâ ; lâ soun tro à rebour.
Dô pû gran aciden souven l’un se recobro ;
Mâ per gorî quio mau toû loû sen venen sour ».

__________
Per los~las que s'assabanteten màs de la grafia nuòu-classica, tascharai de iò trascrire un jorn, l'estiu beleu, coma un dever per me far perdonar de tornar usar los bilhets de mon cibercaier Bandat .

http://rapieta.wordpress.com/

Revenir en haut  Message [Page 1 sur 1]

Permission de ce forum:
Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum