I a còps que la pluja e los hestejaires e’s vàden los milhors amics au món, au contre deu vejaire que se’n poderé hargar quauquarres qui, en pensar ad ua tau encontra, s’imaginaré un languer d'amarenca e de decepcion, e un hum de joennas e de joenns l’uelh vuèit e arrautjat de tant d’aiga, tremolinats peu hred e l’humedetat, e per la hartèra generau de cap ad un maishant temps qui’s ven a guastar la hesta. Los qui créden atau, jà, n’an pas jamei vist lo film de Woodstock, e los hippies desnudats qui’s geitan dens ua davarada hantjósa, en tot bramar de gaujor e cantar la lor energia devath un tron de zeus e ua mar de goteletas qui’s caden e viénen a empachar los grops de jogar. Adara que cau díser que los qui créden atau, qui non poden pas s’imaginar com se pòt trobar un plàser de demorar òras jós ua pluja irrégulara solida, mès totun pro hòrta e conséquenta entà lavassejar tot un pòblet trempe dincs aus òus, aqueths non èran pas aquesta diumentjada a l’Euskal Herria Zuzenean, e solide, ac poden arcastar !
Idau-Mendi n’ei pas Woodstock, segur, e la pluja non cadó pas pro de temps entà perméter au món de har d’esqui shens deus esquis, tantplan com l’assisténcia presenta a EHZ non se pòt pas comparar briga a la mar umana de Woodstock. Mei d’aquò, lo hestivau american ne’s debanè pas a Euskal Herria, e aqui avetz benlèu la differéncia màger enter los dus eveniments.
Pr’amor cau confessar, en tant qu’occitanista mès tanben en tant qu’observator exterior au Bascoat, que los nòstes vesins e conèishen plan, e mielhs qu’aquò enqüèra, la faiçon d’organisar un eveniment qui balhe un rajament internacionau a la lor luta de pòble minorisat e plaçat uèi-lo-dia dens ua situacion mei que mauaisida, de cap au mutisme de la frança e a la violéncia de l’espanha, e dens los dus cas a la peguessa, la barradura e l’injusticia. A Idau-Mendi menter aqueths tres jorns, qu’avóm la prova de la realitat de la nacion basca (un sonque espiar a la còlaboracion qui’s passè, suu punt de l’organisacion, enter los d’Iparralde e los d’Igualde que sufishèva entà’s convéncer d’aquera realitat), e tanben la prova que bastir un aute món que non pas lo que’ns forçan d’ahilhar b’ei possible : hestivau ecològic, dab lo destriament deu lòrdumi sistematic (ua bera reüssita, aparentament), hestivau militant, hestivau de tolerància.
Lavetz la quita pluja non s’escadó pas a tuar aqueths espers : lo diumenge dens lo vrespe, devath uas còrdas hresquetas e un cèth mei que gris, lo món be dançava e sautava e cridava com dracs au son d’un Tokio Ska Paradise Orchestra impresioat per l’enérgia deu public vestit de sacs-poubelle traucats entà’s guardar de la plujàssa, los pèus pegats aus caps e tot lusents d’aiga, las gotas chorrant deus mentons e sautant deus nas. Atau, qu’estó benlèu lo diumenge lo milhor jorn deu hestivau, a maugrat de l’ambient de fin de colonia de vacanças qui pertocava EHZ, a maugrat deu temps de mosson, a maugrat de la fatiga e de tròp de garagardoak.
Lo diumenge que juguèn los Mouss & Hakim, qui presentèn lo lor espectacle navèth compausat d’arrepresas de cançons de l’immigracion araba ; hèra d’emòcions aqui, electricitat dens l’esquia e imatges darrer las parpalhas, e tanben un gran arrespècte de cap a l’organisacion d’EHZ – qui de mielhs que’us Mouss & Hakim entad ajudar un pòble a lutar contra’u fascisme ? (lo moviment occitan se’n pòt préner exemple, ei ?), puish hèra de gaujor dens la dusaua partida de l’espectacle deus de Tolosa, quan tornèn a çò qui’us hadó famós, las cançons dançantas e militantas : ua seria de tròços de revolucion, l’Estaca, Bandera Rossa, Bella Ciao…
Reüssita tanben, evidentament, tau capdau de la musica basca d’uèi-lo-dia (segur que li agradaré pas aqueth titol !), Fermin Muguruza qui jugava a la debuta de serrada deu dissabte ; aqui tanben ua colleccion de tubes, Euskal Herria Jamaika Clash, Big Beñat, la Linea de Frente, e lo public sancer embroishat per l’ex-lider de Negu Gorriak, ambassador necessari de la causa basca a l’encòp que musician d’excepcion (quants de grops reggae o assimilats ad aquest estile, e militants tant seriós mei d’aquò, e s’escàden ad arrenàver lo géner dab tant de classa ?).
Tà l'originalitat au miei de tots aqueths grops susquetot "hestius", e aquò d’inesperat, que jugavan lo purmèr ser los Lisabö, de Guipuzkoa, qui mesclanhan dab ua elegància rara en çò deus quites grops americans, dus deus corrents màgers de l’indie, la dissonància e l’aspècte noise deus Sonic Youth o de Unsane, e a l’encòp l’enérgia e la capacitat deus grops mei joenns e up-tempo de la linha At-The-Drive-In e tota la banda emo de las annadas passadas, de har tremolar lo cap dens un headbanging decerebrat. La grana classa, doncs, susquetot dab l’inesperat qu’èra de véder un grop atau aquiu (encara que au vist de las duas baterias, ua jazzmaster e un ampli sovtek – los aficionats a la noisy pop que compreneràn – pas nat dobte ne demorava pas quant a la qualitat prevedibla de la lor musica…). La prova qu’ei plan possible de crear quauquarren dens ua nacion minorisada qui sortia drin de l’andròna que pòt estar lo « tradisme »…
N’èra pas totun l’originalitat o la volontat de capejar qui avèvan amiat au bèth miei d’aqueth prat los milers qu’èram puslèu, segur, çò que podem considerar com lo sinhau de la vitalitat d’Euskal Herria ; las parladuras politicas dincs au matinòt, los escambis internacionaus de vejaires, tot aquò qui balha un sens a las nòstas lutas que demoran lo vertadèr motor d’EHZ, e ad aqueth plan, e a maugrat de çò que didón hòrt de món d’aquesta edicion deu hestivau (qui seré estat de mensh bon millesime que non pas los d’avant – totjamei lo simptòmi deu « èra mielhs avant » ?), cau ben díser que d’un punt de vista militant, aqueths tres jorns qu’estón ua escaduda totau. E qui de mielhs aurén podut jugar tà clavar lo hestivau e muishar l’estat de consciéncia de la joenntut basca, que los d’Ekintza e lo lor punk-oi explosiu e determinat ? Tot un public (tot un pòble ?) convençut e esmavut per la volontat que cridè lo grop de Hendaia, com per l’intensitat d’aqueths tres jorns emplits d’espers cap a l’aviéner, vaqui çò qui demora en tornar dens lo silénci de l’ostau. E lo sentiment de s’aver pres un fotut còp de pé au cuu…
Accueil
