l'emplec deus vèrbes

Bon ben jo qu'èi avut sonque dus ans de cors d'occitan, e au licèu, alavetz i a causas gramaticalas importantas que sèi pas ...
Volerí saber se lo subjontiu s'emplega hèra com en castelhan, o pas tròp com en francés ... e tanben saber quaus son los vèrbes que s'emplegan lo mei entau passat : lo preterit, l'imperfèit, o lo passat compausat

Aquò, quo es una chausa comuna a tots los dialectes, pense : lo subjonctiu s'empleja fòrça mai qu'en frances, plan segur, mai i a enquera pas longtemps, lo mendre vielh qu'era pas 'nat a l'escòla sabiá tot parier far la concordança daus temps...
Parier per lo preterit, en frances la fòrma es mai que mai escricha, mas en occitan s'empleja fòrça a l'orau. Lo preterit e l'imperfach son complementaris (coma en frances), e normalament n'i auriá pro per tenir 'na conversacion, mas i a de mai en mai de monde que prenen las fòrmas dau passat compausat frances. Apres, question d'emplec, se quauqu'un se sent d'explicar dins lo detalh...

lo subjontiu s'empleja fòrça mai qu'en frances

alavetz ua aute question : lo subjontiu s'emplega dens los madeish cas qu'en castelhan ?

Los cas son los meteis qu'en francès, mas l'occitan a servat lo subjontiu passat (la concordança). En mai d'aquò s'emplega per l'imperatiu negatiu :
Bota ! / Botes pas !
I a tamben l'emplec dont parlava Fredoc dins un subjecte passat : per exprimir lo futur. Nos prometèt de precisions...
Per çò qu'es del castelhan...

Lei gascons t'assabentaràn mielhs tocant ton dialècte, vaquí pasmens 2 / 3 elements.

Emb lo present e lo futur, s'emplega sovent lo subjonctiu present:

Vòli que vengues
Voudrai que vengues

Emb l'imperfach e lo condicionau, s'emplega sovent lo subjonctiu imperfach:

Voliáu que venguèsses
voudriáu que venguèsses

Disi "sovent" que podràs trobar "vòli que venguèsses", ben que mai rare.

Per dire "si j'avais", s'emplega sovent lo subjonctiu seguit dau condicionau:

Aguèssi de socas a mon nom, auriáu lo drech de far d'aigardent...
("S'aviáu" s'emplega tanben).

Foguèsses vengut, ti seriás chalat.


- Lo preterit s'emplega normalament en occitan, per simplificar direm que çò qu'es acabat es au preterit (ièr), çò qu'es encar ligat au present es au passat-compausat (encuei):

1) Ièr, anèri pescar

2) Ai trabalhat de matin. (*trabalhèri de matin, es faus!) Va disi que quora si ditz que lo preterit si deu emplegar en occitan, tot lo monde an tendéncia de lo pegar d'en pertot...

ben mercés plan per las responsas
Ara me cau apréner lo subjontiu present e imperfèit

Bojarron a écrit: Lo preterit s'emplega normalament en occitan, per simplificar direm que çò qu'es acabat es au preterit (ièr), çò qu'es encar ligat au present es au passat-compausat (encuei):

1) Ièr, anèri pescar

2) Ai trabalhat de matin. (*trabalhèri de matin, es faus!) Va disi que quora si ditz que lo preterit si deu emplegar en occitan, tot lo monde an tendéncia de lo pegar d'en pertot...

Exacte !

Aquò's una finessa de la lenga que faudriá pas perdre :
un òme passèt = accien passada l'a de temps e probable que tornarà pas passar l'òme.
un òme es passat = accien que ven de si debanar e probable que possible que tòrne passar l'òme.

Es la mesma règla en castelhan e, probable emai siegui pas especialista, en italian.

Es verai que d'unei a tendància de subre occitanizar sei frasas. Mai lo passat compausat es un temps occitan qu'a una utilitat (tan coma lo preterit a una utilitat en francés, emai siegue soncament literària vuei).

Matieu C a écrit:.
"Es la mesma règla en castelhan e, probable emai siegui pas especialista, en italian."

Non! En italian, coma en francés, lo preterit es mai que mai d'usatge escrich e s'emplega quasiment pas a l'orau : s'emplega alara lo passat compausat (coma en francés, tornamai)

pichoneta a écrit:

Matieu C a écrit:"Es la mesma règla en castelhan e, probable emai siegui pas especialista, en italian."

Non! En italian, coma en francés, lo preterit es mai que mai d'usatge escrich e s'emplega quasiment pas a l'orau : s'emplega alara lo passat compausat (coma en francés, tornamai)

CQFD !

LaurençD a écrit:
I a tamben l'emplec dont parlava Fredoc dins un subjecte passat : per exprimir lo futur. Nos prometèt de precisions...

En fèit, qu'èi aprés per un amic professor (lhèu e lei aqueste messatge ) que lo futur ipotetic e s'exprimiva peu subjonctiu sonque en Gasconha sud. Que's hè tanben de faiçon sistematica en Castelhan. La mea remarca non se valè pas, doncas.

Totun, que publicarèi un messatge suu subjonctiu dens "facultat-gascon" tà poder inserir lo punt aqueth.

Deishatz-me lo temps de i tribalhar...

PS: sénher F., que'm pòdes ajudar se vòs. Tà aquò, que caleré que't hasosses conéisher...

Aquò's una finessa de la lenga que faudriá pas perdre :
un òme passèt = accien passada l'a de temps e probable que tornarà pas passar l'òme.
un òme es passat = accien que ven de si debanar e probable que possible que tòrne passar l'òme.

Un autre biais de dire seriá:
S'utiliza lo passat compausat per tot çò qu'a un rapòrt fòrt amb lo present, mai se l'accion es plan luenh dins lo temps
ex: Aquesta annada, soi dintrat a la facultat ( e i soi totjorn). Uèi, ai cridat suls escolans ( e ne soi encara enrabiat).
S'utiliza lo preterit per tot çò qu'es de passat clar, quand contam.
ex: En septembre, dintrèri a la facultat ( e aquí çò que m'interrèssa es lo moment de la dintrada qu'es clarament passat). Cridèri sus las seisenas a dètz oras perque avián pas fach lo trabalh demandat (es benlèu uèi, mas conti d'un biais destacat de l'eveniment).

Donc de segur la règla de las 24oras marcha puslèu qu'avèm mai la costuma d'èsser tocat pels eveniments prèoche puslèu que pels luenchencs. Mas es pas una règla absoluda.

Pel sujonctiu se pòt utilizar dins las frasas del tipe:
Se faguèsses ton trabalh, auriás de bonas nòtas.`(Se+ subjonctiu imperfach, condicional)
Mas se pòt tanben utilizar la mema construccion qu'en francés:
Se fasiás ton trabalh, auriás de bonas nòtas. (Se+ imperfach, condicional).

Los dos biais existisson en occitan.

Escusatz me, som pas trop fort en grammaria, mès en Comengès que diguèm:

'Hè coma volhas" (fais comme tu voudras, en francès) es aquo lo futur ipotétic?

Òc-ben, es coma en castelhan vertat...